Έκτακτες Συστολές

Ένα πολύ συχνό πρόβλημα

Αν ρωτήσετε, νεαρούς και νεαρές, όπως οι φοιτητές μας, αν έχουν νιώσει ποτέ ένα φτερούγισμα στο στήθος, που μολονότι ήταν στιγμιαίο τους είχε θορυβήσει, θα διαπιστώσετε ότι σε ποσοστό 20-30% θα απαντήσουν θετικά.

Πράγματι, οι έκτακτες συστολές, θεωρούνται το συχνότερο πρόβλημα ρυθμού της καρδιάς, καθώς στην ηλικία των 50 ή 60 ετών, οι περισσότεροι άνθρωποι παρουσιάζουν λίγες ή περισσότερες έκτακτες συστολές, στη διάρκεια του 24ωρου.

Όπως γράφτηκε αρχικά, τις έκτακτες συστολές τις νιώθουμε σαν ένα φτερούγισμα στιγμιαίο στο στήθος, ή κάτι σαν τράνταγμα επίσης στο στήθος, ενώ συχνά οι άνθρωποι περιγράφουν, ότι ένιωσαν κάτι και μετά «τους φάνηκε σαν να σταματάει για λίγο, η καρδιά τους»

Οπωσδήποτε, είναι συχνό εύρημα στο καρδιογράφημα να βρίσκονται έκτακτες συστολές, ενώ ο άνθρωπος δεν είχε καταλάβει τίποτα. Δεν είχε δηλαδή κανένα σύμπτωμα.

Ο αναγνώστης μας, διαπιστώνει εδώ, ότι προσεχτικά χρησιμοποιούμε τον όρο «άνθρωπος» και όχι ο ασθενής, καθώς πολύ συχνά, οι έκτακτες συστολές συμβαίνουν σε υγιείς ανθρώπους.

Επιτρέψατέ μας τώρα, να απαντήσουμε με απλό τρόπο, στα πιο συχνά ερωτήματα που απευθύνονται στους Καρδιολόγους από τους ανθρώπους, που νιώθουν και αρκετά συχνά πανικοβάλλονται από τις έκτακτες.

1. Γιατρέ, αυτό που λέτε έκτακτη συστολή, τί είναι; Πού οφείλεται;

Είναι μία σύσπαση του καρδιακού μύ, που έρχεται λίγο πριν την ώρα της κανονικής σύσπασης, της κανονικής συστολής, γιατί ένα έκτοπο κέντρο της καρδιάς διεγέρθηκε, έστω στιγμιαία.

Είναι γνωστό, ότι υπάρχει ζωή, γιατί η καρδιά συσπάται, κατά μέσο όρο στην ηρεμία 60-80 φορές, κάθε λεπτό. Αυτός ο ρυθμός έχει μία κανονικότητα, μία περιοδικότητα. Αυτός ο ρυθμός συμβαίνει, γιατί μέσα στην καρδιά υπάρχει ένα κέντρο βηματοδοτικό που λέγεται «φλεβόκομβος».

Είναι ο φλεβόκομβος, ο «διευθυντής της ορχήστρας» που κρατάει το ρυθμό της καρδιάς. Είναι ο φλεβόκομβος, αυτός ο θαυμαστός, φυσιολογικός βηματοδότης που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σώματος (π.χ. όταν ανεβαίνουμε μία ανηφόρα ή παίζουμε μπάλα) και αυξάνει τη συχνότητα των καρδιακών παλμών.

Όμως εκτός από το φλεβόκομβο, μέσα στο μυοκάρδιο, δηλαδή τον μυ που αποτελεί την καρδιά, υπάρχουν σπαρμένοι πολλοί άλλοι βηματοδότες, δηλαδή κύτταρα με ιδιότητες βηματοδοτικές, που ευτυχώς για τον άνθρωπο, σιωπούν. Δεν δραστηριοποιούνται. Πειθαρχούν στις εντολές του «ανωτέρου τους» που δεν είναι άλλος, παρά ο φλεβόκομβος.

Δεν είναι όμως σπάνιο φαινόμενο, για πολλούς και διάφορους λόγους, κάποια στιγμή, ένα από αυτά τα βηματοδοτικά κύτταρα που σιωπά να ενεργοποιηθεί. Συνηθέστατα αυτό συμβαίνει μόνο στιγμιαία.

Αυτή η ενεργοποίηση του έκτακτου βηματοδοτικού κυττάρου, μέσα στην καρδιά, οδηγεί σε μία σύσπαση της καρδιάς, μία έκτακτη συστολή που έρχεται, λίγο πριν (..εδώ μιλάμε για μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου) την κανονική συστολή.

Όταν όμως, αντί για την κανονική συστολή, έρθει νωρίτερα η έκτακτη συστολή, την οποία ο άνθρωπος καταλαβαίνει σαν έντονο, στιγμιαίο φτερούγισμα στο στήθος, τότε η κανονική συστολή αναστέλλεται.

Όπως φαίνεται παρακάτω στο παράδειγμα του καρδιογραφήματος, εξαιτίας της έκτακτης, η κανονική συστολή, αναστέλλεται, για να επανέλθει κανονικά στον επόμενο παλμό.

2. Τί είναι αυτό που διεγείρει, ορισμένα κύτταρα της καρδιάς και προκαλούν έκτακτες;

Πολλοί λόγοι και αιτίες. Πρώτα, πρώτα οι ορμόνες τους stress, οι κατεχολαμίνες. Πράγματι, η Αδρεναλίνη και η Νορ-αδρεναλίνη «μαστιγώνουν» κυριολεκτικά, τα βηματοδοτικά κύτταρα της καρδιάς, για να αυξησουν την αυτοματία τους.

Στην περίπτωση του κανονικού, φυσιολογικού βηματοδότη, του φλεβόκομβου, οι κατεχολαμίνες προκαλούν ταχυκαρδία (π.χ. όταν κάποιος φοβάται).

Στην περίπτωση των έκτακτων βηματοδοτικών κυττάρων, που είναι σπαρμένα και σιωπηλά, μέσα στο μυοκάρδιο, οι κατεχολαμίνες τα ενεργοποιούν, έστω για λίγο και προκαλούν έκτακτες συστολές. Επομένως, η ψυχική καταπόνηση, το ψυχικό stress, το άγχος, ο φόβος, η αγωνία προκαλούν έκτακτες συστολές.

Επίσης, πολλές ουσίες, όπως ο καφές, η νικοτίνη και οπωσδήποτε η κοκαίνη προκαλούν έκτακτες συστολές, γιατί διεγείρουν τα έκτοπα κύτταρα.